म्याग्नस फर्मास्युटिकल्सले विभिन्न अवस्थामा उपयोग हुने हाइड्रोक्विनोन मोमेटासोन ट्रेटिनोइन क्रीम (Hydroquinone Mometasone Tretinoin Cream) लाई ‘मेलाटोन’ नामको ब्राण्डमा निकाल्ने गरेको छ । के हो यो मेलाटोन ? यसको विज्ञानदेखि उपयोगसम्मका बारेमा चर्चा गरौं ।
इन्डिकेसन (Indication):
हाइड्रोक्विनोन मोमेटासोन ट्रेटिनोइन क्रीम निम्नलिखित रोग, अवस्था र लक्षणहरूको उपचार, नियन्त्रण, रोकथाम र सुधारका लागि प्रयोग गरिन्छ:
- मुँहासे (Acne), उमेरका धब्बा (Age Spots), छाला घाइते (Skin Trauma), गर्भनिरोधक औषधि (Birth Control Pills), एक्जिमा (Eczema), सोरायसिस (Psoriasis), हिउँका लक्षण (Hay Fever), झुर्रिहरू (Wrinkles), एलर्जी प्रतिक्रिया (Allergic Reactions)
- गर्भावस्थासँग सम्बन्धित छाला रंग परिवर्तन (Skin Discolorations Associated with Pregnancy)
- छालामा सुक्खा, खुर्रा धब्बा र सानो गाँठा (Dry, Rough Patches and Tiny Bumps on Skin)
- छाला सुन्निन र खुजली (Skin Inflammation & Skin Itching)
- हल्का खैरो रंगका धब्बा हल्का पार्न (Lightens Light Brown Color Patches on Skin)
- रजोनिवृत्तिमा हर्मोनल उपचार (Hormone Replacement Therapy During Menopause)
- सेतो रक्तकोष क्यान्सर (White Blood Cells Cancer)
कार्यप्रणाली (Mode of Action):
- हाइड्रोक्विनोन: हाइड्रोक्विनोनको शीर्षक प्रयोगले छालामा अस्थायी रूपमा रंगको कमी ल्याउँछ, जसले टायरोसिनलाई ३,४-डिहाइड्रोक्सीफेनीलएलानिन (डोपा) मा अक्सिडाइज हुने प्रक्रियालाई रोक्छ र मेलानोसाइटको मेटाबोलिक प्रक्रियाहरूलाई दबाउँछ। सूर्यको प्रकाश वा पराबैंगनी प्रकाशमा पुनः रंग फिर्ता हुन सक्छ।
- ट्रेटिनोइन: ट्रेटिनोइनको ठीक कार्यप्रणाली अझै स्पष्ट छैन, तर हालका प्रमाणहरूले देखाउँछन् कि यो शीर्षक प्रयोगले फोलिकल एपिथेलियल कोशिकाहरूको एकता घटाउँछ, जसका कारण माइक्रोकॉमेडोको निर्माण घट्छ। यसले फोलिकल एपिथेलियल कोशिकाहरूको माइटोटिक गतिविधि बढाउँछ र कोशिकाको पलायनको कारण किमोडोनको उत्सर्जन हुन्छ।
- मोमेटासोन: मोमेटासोन फ्युरेटले प्रबल विरोधी-इन्फ्लेमेटरी र विरोधी-सोरेसिस क्रियाकलाप देखाउँछ। यसले चूहाको माछोमा सिंगल अनुप्रयोगमा बेतामेथासोन भालेरेटको तुलनामा समान प्रभाव दिन्छ र पन्ध्र दिनको अनुप्रयोगपछि यसको प्रभाव लगभग आठ गुणा शक्तिशाली हुन्छ।
औषधि विज्ञान (Pharmacokinetics):
- हाइड्रोक्विनोन: यसको फार्माकोकिनेटिक विवरण उपलब्ध छैन।
- ट्रेटिनोइन: ट्रेटिनोइनको कार्यप्रणाली अझै निश्चित छैन, तर यो फोलिकल एपिथेलियल कोशिकाहरूको एकता घटाउँछ र किमोडोको निर्माण कम गर्छ।
- मोमेटासोन: मोमेटासोन फ्युरेटको शीर्षक अनुप्रयोग पछि प्रणालीक अवशोषण न्यूनतम हुन्छ, लगभग ०.४% मात्र। त्यसको अधिकांश भाग ७२ घण्टाभित्र मूत्रमार्फत बाहिर निस्किन्छ।
डोजेज (Dosage):
- क्रीम प्रयोग गर्नु अघि र पछि हात सफा गर्नुहोस्।
- तलका निर्देशहरू पालन गरेर हाइड्रोक्विनोन, ट्रेटिनोइन र मोमेटासोन फ्युरेट क्रीमलाई सुरक्षित रूपले प्रयोग गर्नुहोस्:
- १. हरेक अनुप्रयोगको लागि मटरको आकारको मात्रा वा तपाईंको डाक्टरले बताएको मात्रा लिनेहोस्।
- २. क्रीमलाई प्रभावित क्षेत्रमा राम्रोसँग लागू गर्नुहोस् र औंलाले मसाज गरेर छालामा समाहित गर्नुहोस्।
- ३. क्रीमलाई छालामा राम्रोसँग अब्जर्ब गर्न मसाज गर्नुहोस्।
- ४. यदि तपाईंलाई कुनै एलर्जी प्रतिक्रिया देखापर्छ भने क्रीम प्रयोग गर्नु रोकिनुहोस्।
- ५. नियमित प्रयोगसँगै २ हप्तामा परिणाम देखिन थाल्छ।
- ६. क्रीमलाई आँखा, कान, नाक र योनिका संवेदनशील क्षेत्रसँग सम्पर्कबाट जोगाउनुहोस्।
प्याकेजिङ (Packaging):
MELATONE क्रीम १५ ग्रामको प्याकमा उपलब्ध छ, जसलाई लामिनेटेड ट्यूबमा प्याक गरेर कार्टनमा राखिन्छ।
