भिटामिन डीको सप्लिमेन्ट वृद्ध व्यक्तिहरूको स्वास्थ्यमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्छ भन्ने विश्वास लामो समयदेखि रहेको छ। विशेषत: हड्डी र जोर्नीका समस्याहरूलाई रोक्नका लागि यसको प्रयोग गरिन्छ। तर, पछिल्लो अध्ययनले देखाएको छ कि भिटामिन डीको सप्लिमेन्ट वृद्ध व्यक्तिहरूमा लड्न र हड्डी भाँच्नको जोखिम घटाउनमा कुनै ठूलो प्रभाव राख्दैन। अमेरिकाको प्रिवेन्टिव सर्विसेज टास्क फोर्सले भिटामिन डीको अत्यधिक प्रयोगको सन्दर्भमा नयाँ सिफारिस प्रस्तुत गरेको छ, जसमा यसका फाइदाहरूलाई पुनः मूल्याङ्कन गरिएको छ।
हालै प्रकाशित गरिएको नयाँ ड्राफ्ट सिफारिसमा टास्क फोर्सले पुष्टि गरेको छ कि भिटामिन डी सप्लिमेन्ट्स, चाहे क्याल्सियमसहित होस् या बिना, वृद्ध व्यक्तिहरूमा हड्डी भाँच्ने र लड्ने जोखिमलाई रोक्नमा असरकारी छैन। यो सिफारिस २० वटा विशेष र्यान्डमाइज्ड, कन्ट्रोल्ड अध्ययनहरूको विश्लेषणपछि तयार पारिएको हो। यी अध्ययनहरूले देखाएका छन् कि विशेष गरी पोस्टमेनोपाउजल महिलाहरू र वृद्ध पुरुषहरू जसका भिटामिन डी स्तर सामान्य छन् र हड्डीको घनत्वमा समस्या छैन, उनीहरूको लागि भिटामिन डीको अतिरिक्त सेवन आवश्यक छैन। यसले लड्न र हड्डी भाँच्नको जोखिममा कुनै कमी ल्याउँदैन।
यस अध्ययनको नतिजा २०१८ मा गरिएको सिफारिससँग मेल खाउँछ, जसमा पोस्टमेनोपाउजल महिलाहरूलाई ४०० युनिटभन्दा कम भिटामिन डी र १,००० मिलिग्रामभन्दा कम क्याल्सियमको सप्लिमेन्ट नलिन सिफारिस गरिएको थियो। पुरुषहरूको सन्दर्भमा भने यसमा कुनै सिफारिस गरिएको थिएन।
भिटामिन डीको महत्त्व र कार्य
भिटामिन डी शरीरको हड्डी र दाँतको स्वास्थ्यका लागि अत्यन्त आवश्यक हुन्छ। यो भिटामिन हाम्रो शरीरलाई सूर्यको प्रकाशबाट प्राकृतिक रूपमा उत्पन्न हुन्छ। यसले शरीरको क्याल्सियम अवशोषणमा मद्दत गर्छ, जसले हड्डीहरूको मजबुती सुनिश्चित गर्दछ। भिटामिन डीको कमीले हड्डीको रोग, जोडको पीडा र मांसपेशी कमजोरी जस्ता समस्या उत्पन्न गर्न सक्छ, जुन वृद्ध व्यक्तिहरूमा लड्ने र हड्डी भाँच्ने जोखिम बढाउँछ।
तर, नयाँ अध्ययनहरूले भिटामिन डीको अतिरिक्त सप्लिमेन्टेसनको प्रभावकारिता सन्देश दिने मात्र होईन, यसको प्रयोगलाई ध्यानपूर्वक पुनः मूल्याङ्कन गर्नुपर्ने आवश्यकता पनि औंल्याएका छन्। एक अध्ययनमा, भिटामिन डीले हड्डी भाँच्ने जोखिम घटाउनमा कुनै ठूलो प्रभाव नदेखाएको पाइयो, र यस्तो सप्लिमेन्टेशन वृद्ध व्यक्तिहरूको गिरावट वा हड्डी भाँच्ने घटनामा सुधार ल्याउन असफल भएको छ।
विशेषज्ञहरूको प्रतिक्रिया
येल मेडिसिनका जेरियाट्रिसियन डा. मेरी टिनेटीका अनुसार, “भिटामिन डी र लड्ने विषय एक निरन्तर परिवर्तनशील क्षेत्र हो। समय अनुसार परीक्षण र सप्लिमेन्टेसनको सिफारिसमा धेरै परिवर्तन आएका छन्।”
अर्को स्वास्थ्य विशेषज्ञ डा. डेविड कटलरले भने, “पहिले भिटामिन डीलाई धेरै प्रकारका रोगहरूको उपचारका लागि चमत्कारी औषधि मानिन्थ्यो, तर हालका अध्ययनहरूले यसलाई धेरै हदसम्म अप्रभावी सावित गरेका छन्।”
भिटामिन डीको आवश्यकताको मूल्याङ्कन
हालको सिफारिस अनुसार, वृद्ध व्यक्तिहरूलाई भिटामिन डीको अत्यधिक सेवनको आवश्यकता छैन, यदि उनीहरूको भिटामिन डी स्तर सामान्य छ भने। डा. कटलरका अनुसार, “पारंपरिक रूपमा मानिएको थियो कि भिटामिन डीको अतिरिक्त सेवनले हड्डीको स्वास्थ्यमा सुधार ल्याउनेछ, तर हालका अध्ययनहरूले देखाएका छन् कि यो प्रत्यक्ष रूपमा हड्डी भाँच्ने र लड्ने घटनाहरूलाई रोक्न मद्दत गर्दैन।”
तथापि, यो पनि महत्त्वपूर्ण छ कि भिटामिन डीको सेवन केवल व्यक्तिगत स्वास्थ्य स्थितिको आधारमा गर्नुपर्छ। सही आहार, नियमित व्यायाम, र अन्य स्वास्थ्य उपायहरूको सँगसँगै भिटामिन डीको सिफारिस गरिनु पर्छ।
भिटामिन डीको अत्यधिक सेवन वृद्ध व्यक्तिहरूको हड्डी भाँच्ने र लड्ने जोखिम घटाउनका लागि आवश्यक छैन भन्ने नयाँ अध्ययनले यस विषयमा थप विचार विमर्शको आवश्यकता देखाएको छ। यसबाट प्राप्त जानकारीले स्वास्थ्य सेवाका पेशेवरहरूलाई भिटामिन डीको प्रयोगका बारेमा नयाँ दृष्टिकोण अपनाउन प्रेरित गरेको छ। यसरी, वृद्ध व्यक्तिहरूको स्वास्थ्यमा समग्र हेरचाह गर्नु महत्त्वपूर्ण छ।
स्रोत: Medical News Today
